Brittany Roser
‘De Internationale rechtsorde heeft het nog nooit zo moeilijk gehad.’
Waarom was de Top van de Toekomst zo belangrijk?
‘De Top van Toekomst was heel belangrijk. Het lukt het huidige mondiale bestuurssysteem niet meer om de snelle en steeds veranderende mondiale uitdagingen rond internationale vrede en veiligheid bij te benen. Denk aan aantasting van het milieu en klimaatverandering; de verspreiding van mis- en desinformatie; verstoring van de toegang tot mensenrechten; de opkomst, ontwikkeling en verspreiding van nieuwe, ongereguleerde technologie en wapens. De Top van de Toekomst was bedoeld om opnieuw te kijken naar het mondiale multilaterale bestuurssysteem, de internationale vrede- en veiligheidsarchitectuur. Of die nog werkt op deze manier. Dat gebeurde voor het eerst sinds het einde van de Koude Oorlog.’
Wat was de rol van PAX?
‘Tijdens het onderhandelings-proces rond het Pact voor de Toekomst (het slotdocument van de Top) pleitte PAX voor veel van haar prioriteiten op het gebied van vrede, de bescherming van burgers en menselijke veiligheid, inclusief de opname van een milieu-, vrede- en veiligheidsbeleid en de relatie tussen milieu en conflict. We waren dan ook erg teleurgesteld toen de voorgestelde actie over de aantasting van het milieu en de risico’s voor de veiligheid van het klimaat in het hoofdstuk over vrede en veiligheid uiteindelijk werd geschrapt.
Milieubescherming en klimaatverandering kunnen we niet op nationaal niveau oplossen; zij vereisen gecoördineerde en coherente internationale samenwerking. Bovendien is het milieu vaak een stil slachtoffer in conflicten. Met grote gevolgen voor de levens- en bestaansmiddelen van burgers. Dit was een grote gemiste kans voor de internationale gemeenschap om het multilaterale bestuurssysteem geschikt te maken voor het doel: om deze uitdagingen voor toekomstige generaties aan te pakken.’
Waren er ook successen?
‘Zeker. Het Pact boekte successen op de bescherming van alle burgers in conflicten, het beperken van de schade aan burgers en afzien van het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden, en op het herzien van de manier waarop de VN-Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering en de Commissie voor Vredesopbouw samenwerken. En ook op hoe vredeshandhavingsmissies zich kunnen aanpassen aan moderne behoeften in conflicten.’
Je werkt al een flinke tijd samen met de VN. Welke ontwikkelingen zie je er, ook gezien de achtergrond van de huidige conflicten?
‘Er is helaas sprake van een gruwelijke en verwoestende dodelijke trend waarbij partijen bij conflicten, waaronder lidstaten, het internationaal humanitair recht en hun verplichtingen daaromtrent volledig negeren. We zagen opzettelijke bombardementen op burgers en civiele infrastructuur, waaronder distributiecentra voor humanitaire hulp, ziekenhuizen en scholen; aanvallen op VN-vredeshandhavers en VN-hulppersoneel; de bewapening van concurrerende bijeenkomsten van de VN-Veiligheidsraad, veto’s, en andere manieren om het primaire orgaan dat belast is met internationale vrede en veiligheid volledig in de weg te zitten.
Brittany Roser
‘De ondermijning die
nu plaatsvindt is niet helemaal nieuw’
Al deze problemen zijn helaas niet nieuw. Tijdens de Koude Oorlog gebeurde die ondermijning van de internationale rechtsorde ook. Maar toen wisten de P5-staten (VS, VK, China, Rusland en Frankrijk) zich nog steeds te verenigen rond de meest urgente humanitaire problemen. En ze waren het eens over de hulp en reacties van humanitaire organisaties als het Rode Kruis. Aan het einde van de Koude Oorlog greep de internationale gemeenschap in bij de meest dodelijke conflicten, waarbij zij burgers probeerde te beschermen en conflicten op te lossen. In de afgelopen tien tot vijftien jaar is deze trend duidelijk gekeerd. De wereld is weer meer geopolitiek verdeeld en door die passiviteit worden slechte actoren aangemoedigd. Ze hebben het gevoel dat ze ongestraft kunnen handelen.’
Wat maakt het voor jou de moeite waard om met de VN
te werken?
‘Ik werk graag samen met de VN. Natuurlijk is het frustrerend en absoluut onvolmaakt, maar er is geen betere optie. Het is nog steeds het beste en enige volledig mondiale en erkende forum om vreedzame en diplomatieke oplossingen te zoeken voor internationale vredes- en veiligheidsvraagstukken.
Natuurlijk hebben bepaalde staten meer macht of invloed, maar elke internationaal erkende staat heeft een vertegenwoordiging, een zetel in de Algemene Vergadering en een stem.
En ondanks het onvermogen van de VN om veel van de huidige conflicten te voorkomen, hebben we (tot nu toe) nog steeds geen Derde Wereldoorlog en komen staten als Rusland, China en de Verenigde Staten, die de macht hebben om eenzijdig op te treden, nog steeds opdagen. Zij proberen het forum te gebruiken om de resultaten van het buitenlands beleid te bepalen. Dat kan op zichzelf als een succes worden gezien. Hoewel de VN natuurlijk beter kunnen en moeten doen om de volkeren van de wereld te beschermen. Maar dat is moeilijk als staten ook leden zijn. En dat is het grootste probleem van de VN.
Verder werk ik samen met allerlei soorten mensen van over de hele wereld en uit alle lagen van de bevolking aan vergelijkbare doelen. Ik heb collega’s uit Bosnië, China, Uruguay, Frankrijk en nog veel meer en werkte met hen samen. Het is heel interessant om de verschillende culturele overeenkomsten en verschillen van iedereen te leren kennen, ook wat betreft de verschillende benaderingen van eten, plezier, werkstijl, kleding, enzovoort. Het is een uitstekende manier om je eigen beeld van de wereld in perspectief te plaatsen.’
