132 landen hebben eind maart in VN-verband onderhandeld over een verbod op kernwapens. De overlevenden van de aanval op Hiroshima en Nagasaki, overlevenden van nucleaire testen, maatschappelijke organisaties zoals PAX en andere deskundigen hebben daarbij een actieve inbreng gehad.
Op basis van de onderhandelingen wordt er een concept verdragstekst opgesteld die in de tweede sessie van 15 juni tot 7 juli 2017 besproken gaat worden in New York. Duidelijk is dat er brede steun is voor een sterk verbod op deze massavernietigingswapens.
Historisch moment
De 132 aanwezige landen hebben besproken hoe het kernwapenverbod er in grote lijnen komt te zien. Unaniem vindt men dat de catastrofale humanitaire gevolgen van het gebruik van kernwapens centraal moeten staan. Het verbod moet bestaande verdragen, zoals het non-proliferatieverdrag, versterken. PAX heeft zich er lang voor ingespannen om ook de financiering van het ontwerpen en maken van kernwapens verbieden. Dat betekent dat bijvoorbeeld banken en pensioenfondsen ons geld niet langer in kernwapenproducenten kunnen investeren. Een aantal landen heeft dit aspect expliciet genoemd zodat het goede kans maakt om in de uiteindelijke verdragstekst te worden opgenomen.
Druk van maatschappelijke organisaties
Dat er onderhandeld wordt over een verbod is te danken aan de jarenlange druk die PAX samen met ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons) campaigners in inmiddels 100 landen heeft uitgeoefend op VN-lidstaten. PAX campaigner Krista van Velzen: ‘Dit is een historisch moment. Eindelijk komt er een helder juridisch verbod op kernwapens. Het is geweldig dat de meerderheid van alle landen wereldwijd zich hier voor heeft uitgesproken’.
De positie van Nederland
PAX is ook verheugd dat Nederland deelnam aan de onderhandelingen en aangaf het doel van een kernwapenvrije wereld, inclusief een alomvattend, afdwingbaar en verifieerbaar kernwapenverbod te steunen.
Tegelijkertijd gaf Nederland, de enige NAVO-lidstaat aanwezig in de zaal, aan dat een verbod verenigbaar moet zijn met de NAVO-verplichtingen. NAVO-lidstaten hebben in de praktijk al lange tijd het recht om eigenstandig nationaal beleid te formuleren over kernwapens, zonder dat dit deelname aan het bondgenootschap in de weg staat. Zij zullen dan wel moeten aangeven niet langer onderdeel te willen zijn van het nucleaire beleid van de NAVO.
Van Velzen: ‘Het verbod komt er, dat is duidelijk. Hoewel het voor NAVO-lidstaat Nederland nog een uitdaging zal worden het verbodsverdrag te omarmen, is het praktisch best mogelijk. Bovendien zou recht doen aan de herhaald uitgesproken wens van de Nederlandse regering om te komen tot een wereld zonder kernwapens en een verbod op kernwapens’.
PAX roept de Nederlandse regering dan ook op om te zoeken naar manieren om een toekomstig verdrag te kunnen onderschrijven. Daarnaast vraagt PAX de regering op om in te blijven zetten op het betrekken van andere NAVO-bondgenoten bij dit proces.
Lees meer over het kernwapenverbod.
Zie ook de veelgestelde vragen over de onderhandelingen over het verbod op kernwapens bij de VN in New York.
Lees ook de policy brief van PAX over de Nederlandse inzet tijdens de onderhandelingen.
Lees ook de verslagen van het PAX campagneteam vanuit New York.
Lees meer over het werk van PAX voor een verbod op kernwapens.