Categorieën
Blog

Boete voor bedrijf dat Syrië spionageapparatuur leverde

Deze week werd bekend dat de Amerikaanse overheid het Italiaanse bedrijf Area S.p.A.  een boete van 100.000 dollar heeft opgelegd...

Deze week werd bekend dat de Amerikaanse overheid het Italiaanse bedrijf Area S.p.A.  een boete van 100.000 dollar heeft opgelegd voor de illegale verkoop aan Syrië van apparatuur voor het onderscheppen van dataverkeer. Het betreft een schikking voor een zaak die twee jaar geleden de nodige ophef veroorzaakte rond de handel van westerse bedrijven met het bewind in Damascus.

Door Frank Slijper Mede naar aanleiding van de volksopstanden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika in 2011, kwam ook de band van het westen met dictaturen in de regio meer in de belangstelling. Niet alleen bleken veel van de omstreden regimes, ondanks op papier strenge exportregels,  al jaren wapens uit Europa en de VS te krijgen, ook werd bekend dat veel van die landen ICT-apparatuur kochten waarmee de oppositie onderdrukt kon worden.

Zo kwam ook deze order naar buiten, die Area S.p.A. uitvoerde voor het staatsbedrijf Syrian Telecommunications Establishment. De geleverde apparatuur, die Area S.p.A. deels  in de VS kocht bij het bedrijf NetApp, wordt gebruikt  voor het onderscheppen en bewaren van dataverkeer via internet, zoals surfgedrag, chats, e-mails  en Skype-gesprekken.

Volgens financieel-economisch persbureau Bloomberg kochten de Italianen voor 2,75 miljoen euro (3,5 miljoen dollar) bij NetApp en correspondeerden werknemers van de twee bedrijven met elkaar over het gebruik van de apparatuur. Eerder dit jaar werd al bekend dat NetApp niet door de Amerikaanse overheid vervolgd wordt. Dat het geen exportregels heeft overtreden (Area was via een Amerikaanse agent formeel de exporteur) wil uiteraard niet zeggen dat het niet laakbaar heeft gehandeld. Bovendien is de vraag nu hoe NetApp zich zal inspannen zodat afnemers/wederverkopers hun spullen in de toekomst niet meer aan overheden als die in Syrië zullen leveren.

In een vorig jaar verschenen vervolgonderzoek van PAX en Oxfam Novib werd een overzicht gegeven van deze en andere zaken van handel met de Syrische overheid. Op basis daarvan concludeerden wij dat bedrijven in de ICT-sector strengere maatregelen moeten nemen om te voorkomen dat zulke gevoelige technologie in handen van repressieve overheden komt. Ook vinden wij dat financiële instellingen beleid op dit gebied moeten ontwikkelen, vergelijkbaar met wat een aantal van hen al heeft rond wapenhandel.

Veertien financials – ABN Amro, Delta Lloyd, ING, Aegon en tien pensioenfondsen – spraken we daarom aan op hun investeringen in NetApp. Het Spoorwegpensioenfonds besloot daarop investeringen af te stoten, een paar anderen gingen in gesprek met het bedrijf. PNO Media scherpte diens beleid rondom omstreden regimes aan, maar dit beleid heeft alleen betrekking op staatsobligaties. PNO Media liet in september 2013 weten dat NetApp niet onder de uitsluitingcriteria viel, maar dat het pensioenfonds niet meer investeerde in NetApp. Aegon en Delta Lloyd kondigden aan hun beleid aan te scherpen, maar onduidelijk is nog hoe dit is geconcretiseerd.  Zo heeft Aegon weliswaar beleid tegen controversiële wapenhandel, maar is onduidelijk wat dit betekent voor gevoelige communicatie apparatuur of dual use middelen aan mensenrechtenschendende regimes.

Indien NetApp en vergelijkbare bedrijven niet garanderen dat ze geen gevoelige communicatieapparatuur leveren aan regimes die verantwoordelijk zijn voor structurele mensenrechtenschendingen, dienen investeringsrelaties met deze bedrijven beëindigd te worden, vinden PAX en Oxfam Novib. Financiële instellingen dienen daarnaast een verbod op export van potentieel risicovolle communicatieapparatuur aan regimes die verantwoordelijk zijn voor mensenrechtenschendingen te verankeren in beleid. In het beleid omtrent dual use apparatuur en communicatiemiddelen die ingezet kunnen worden tegen burgers aan dictators en regimes die mensenrechten schenden zou dezelfde risico analyse moeten worden gemaakt, als wanneer het de levering van wapens zou betreffen.

PAX_Logo_NL_WithSlogan_WEB_FCPAX staat voor vrede. Samen met mensen in conflictgebieden en betrokken burgers wereldwijd werkt PAX aan een menswaardige en vreedzame samenleving, overal in de wereld. Lees hier meer over het werk van PAX: www.paxvoorvrede.nl.
Bekijk ook