Een nieuw rapport van PAX, ‘Living under a black sky’, onthult hoe het conflict in Irak een giftig spoor heeft achtergelaten die ernstige gevolgen kan hebben voor de gezondheid van burgers en reconstructie werk.
Oliebronnen die maandenlang branden resulteerden in een zwartgeblakerd landschap, terwijl lekkende oliebronnen op andere plekken landbouwgrond en rivieren vervuilde. Het rapport toont verder een sterke toename van zogenaamde pop-up olieraffinaderijtjes, waar burgers zelf ruwe aardolie verwerken. In totaal identificeerde PAX meer dan 1600 van zulke raffinaderijtjes op 20 verschillende locaties in Noord-Irak
Onderdeel van het onderzoek was een survey in Qayyarah, waar tientallen oliebronnen acht maanden lang zwarte rookwolken uitspuugde en het roet de omgeving in tientallen kilometers met zwarte laag bedekte. Burgers in het stadje sprake hun bezorgdheid over de lang-termijn gevolgen van blootstelling aan de giftige rookwolken. Nu het vuur gedoofd is verdwijnt ook de aandacht voor deze ecologische ramp, en de mogelijk gezondheidsrisico’s voor lokale gemeenschappen wiens drinkwater, landbouwgrond en vee is aangetast. De betrokken burgers roepen de Irakese overheid en de internationale gemeenschap op om de vervuiling snel op te ruimen en medische hulp te verlenen waar nodig.
“Ons onderzoek laat de noodzaak zien voor blijvende steun aan gemeenschappen die worstelen met de vervuiling veroorzakt door giftige oorlogsresten. Gezondheidsrisico’s door milieuvervuiling veroorzaakt in conflicten worden vaak onderschat en miskend in humanitair werk, maar hebben wel de potentie om acute en chronische gezondheidsproblemen te veroorzaken en verdienen daarom meer aandacht”, aldus Wim Zwijnenburg, Projectleider bij PAX en een van de auteurs van het rapport.
Wijdverspreide gevolgen
In de afgelopen drie jaar heeft PAX het conflict in Irak gemonitord middels openbronnen onderzoek en via hun lokale partners, VN en humanitaire organisaties, en zo data verzameld over mogelijke ‘hotspots’ van vervuiling. De bevindingen in het rapport tonen de wijdverspreide giftige gevolgen van conflict voor milieu en gezondheid van burgers. Grootschalige vernietiging van stedelijke gebieden, inclusief Mosul, heeft geleid tot miljoenen tonnen puin, dat vaak gemengd is met schadelijke stoffen zoals asbest en industrieel afval. Schade aan kritische infrastructuur zoals energie centrales en riolering hebben ook nadelige milieu gezondheidsrisico’s.
Ondersteuning hard nodig
PAX roept op tot meer dataverzameling, deling en monitoring wat moet leiden tot efficiënte humanitaire hulpverlening dat ook de gevaren van giftige oorlogsresten aanpakt. Staten en relevante internationale organisaties moeten meer ondersteuning bieden aan de Irakse overheid en gemeenschappen middels financiële hulp, expertise en praktische ondersteuning om zo de milieu gezondheidsrisco’s te minimaliseren en op te lossen.
“Het milieu is vaak het stille slachtoffer in elke conflict, maar we weten dat lang-termijn herstel en vredesopbouw ook afhankelijk is van ondernemen van direct actie om milieu schade te herstellen. Het milieu moet vooraan en in het centrum van herstelwerkzaamheden staan”, zegt Erik Solheim, het hoof van het VN Milieuprogramma als reactie op het PAX onderzoek.
VN bijeenkomst in Nairobi
De lancering van het rapport vindt plaats in Nairobi tijdens het VN Environmental Assembly, waar VN lidstaten werken aan een nieuwe resolutie over conflict vervuiling in gebieden die zijn aangetast door gewapend conflict. Een sterke resolutie zal de roep versterken van Staten die te maken hebben met deze problemen als gevolg van conflict en zal moeten leiden tot de noodzakelijke ondersteuning om de gevolgen van giftige oorlogsresten aan te pakken. PAX is lid van het Toxic Remnants of War Network, en is namens het netwerk actief in Nairobi bij de onderhandelingen over de resolutie.
Download Living under a black sky
Voor meer informatie over de wijdverspreide problematiek van vervuiling in conflicten, zie ook de onderzoek blogs van een van de auteurs van het rapport op de Bellingcat website.