In aanloop naar de verkiezingen vraagt Anna Timmerman, directeur van PAX, Tweede Kamerleden van verschillende politieke partijen over wat zij in vredesnaam doen. Gesprekken over hoe Tweede Kamerleden kunnen bijdragen aan vrede. Over hoe ze zelf terugkijken op hun tijd in de kamer en over wat in vredesnaam hun plannen zijn voor de komende kabinetsperiode.
Wie: Sven Koopmans
Wat: Tweede Kamerlid voor de VVD, woordvoerder Buitenlandse Zaken
Verkiesbaar in maart? Nee
Waarom moeten we op 17 maart in vredesnaam stemmen op de VVD?
“De VVD heeft duidelijk de veiligheid van Nederland als topprioriteit. Mark Rutte heeft wel eens gezegd, en ik zeg het ook in mijn boek Koopman, Dominee, Generaal, onze drie prioriteiten zijn: Dat Nederland veilig moet zijn; dat Nederland Nederland moet blijven; en als derde prioriteit, banen en welvaart. Dat zijn hele duidelijke prioriteiten waarin we de veiligheid vooropstellen. Bij mijn weten is de VVD de enige partij die zo duidelijk heeft gezegd: dit zijn onze prioriteiten, en veiligheid staat bovenaan. Voor mij bestaat vrede niet zonder veiligheid. Kijk, ik was professioneel vredesonderhandelaar en diplomaat voordat ik in de Kamer kwam, dus ik bekijk vrede vanuit dat perspectief. Vrede kan voor verschillende mensen, verschillende dingen betekenen. Vanuit mijn ervaring vat ik vrede op als een situatie waarin er geen standaard gebruik van geweld is, of dreiging met geweld. Dat is iets anders dan volledig respect voor alle mensenrechten, inclusief sociale grondrechten. Dat is wel belangrijk, maar het is iets anders. Dan wordt de definitie van vrede te veel opgerekt.”
Inclusiviteit
“In mijn boek Negotiating Peace schrijf ik over wat je nou eigenlijk kan bereiken als je daar zit te onderhandelen over vrede. Het is complex, te complex voor een kort interview, dus lees vooral mijn boek. Ik ben voor inclusieve vredesbesprekingen waar iedereen zeggenschap heeft. Dat klinkt mooi, maar hoe doe je dat nou effectief? Ik zal een anekdote vertellen: Ik werkte voor de Verenigde Naties. Ik deed vredesonderhandelingen ergens in Afrika. Met een paar mensen was ik de opsteller van het concept vredesakkoord. Ik had in New York alle cursussen over gender-inclusive vredesonderhandelingen gevolgd, ik had er zelfs les in gegeven. Maar ik was op dat moment de opsteller, dus ik belde New York van: “Jongens, stuur mij even de tien artikelen die jullie willen vanuit genderperspectief, zodat ik die in het vredesverdrag zet”, ja die hadden ze niet. Dat vond ik zo’n groot gebrek, dat later toen ik terug in New York was, ik dat met een aantal mensen heb opgeschreven. Dan moet je denken aan familierecht, erfrecht voor vrouwen. En denk aan zeggenschap in de rechtbank. En dat seksueel geweld moet worden bestraft en onderzocht. Dat zijn concrete dingen. Ik vind de discussie over inclusiviteit te makkelijk, te snel en te eenzijdig. Ik vind het belangrijk, inclusiviteit, maar denk altijd na over wat wil je concreet wil bereiken? Volgens mij gaat het daarom. Je moet praten met diegene die kunnen bijdragen aan de vrede. De mensen die in ieder geval kunnen zorgen dat het schieten stopt. Maar tegelijkertijd kan je dan, zoals we in Syrië bijvoorbeeld hebben gedaan, er een women’s advisory board naast zetten, die meespreekt, en anderen vanuit civil society betrekken.”
Nieuwe wapens en wapenbeheersing
“Wat ik als Tweede Kamerlid in deze periode heb kunnen doen, is terug te lezen in mijn boek Koopman, Dominee, Generaal. Ik heb me vooral ingezet voor de nieuwe bedreigingen van vrede, dan heb ik het over nieuwe technologisch wapens die de vrede bedreigen. Ik heb het dan met name over robotica, al dan niet met kunstmatige intelligentie. Denk ook aan dronezwermen. Deze nieuwe wapens kunnen door elke terrorist of willekeurige technische student in elkaar geknutseld worden. Deze wapens kunnen anoniem ingezet worden. Dus ze zijn goedkoop en het risico voor diegene die ze gebruikt, is veel kleiner of zelfs afwezig. Vergelijk dat met atoomwapens. Die zijn verschrikkelijk, maar ook heel duur en moeilijk te krijgen. En als iemand ze afvuurt, dan weet je waar ze vandaan komen, dus dan kun je terugvuren.”
“Zodra ik buitenlandwoordvoerder werd, heb ik een motie geïntroduceerd die met 148 stemmen is aangenomen. Daarin staat dat de Nederlandse regering initiatiefnemer moet zijn op het gebied van wapenbeheersing. Dit gaat heel concreet over een verbod om bepaalde wapens te produceren ofwel beperkingen op de inzet van bepaalde wapens. Op dit onderwerp heb ik ook goed met PAX samengewerkt, daar ben ik PAX dankbaar voor. Uiteindelijk hebben we hetzelfde doel, vrede en veiligheid in de wereld. Ik kan wel veel dingen opnoemen die ik in de kamer heb gedaan, maar dit het belangrijkste.”
Anti-kernwapenverdrag van de Verenigde Naties
“Er zijn belangrijke gevaren in de wereld en daar moet het in de Tweede Kamer over gaan. Afgelopen jaar kwam er een nieuw verdrag over kernwapens, maar daar zit het grootste probleem niet. Atoomwapens zijn voor veel minder partijen bereikbaar en degene die ze gebruikt, loopt zelf groot risico. Ik wil ook een wereld zonder kernwapens, maar zo lang kernwapens bestaan, heb ik liever dat wij ze hebben, dan dat een ander ze heeft. Daar maakt het anti-kernwapenverdrag van de VN geen verschil in. Kernwapens zijn niet illegaal geworden. Eenzijdige ontwapening is gevaarlijk en slecht voor vrede.”
“In de Tweede Kamer was ik veel bezig met moties van iedereen die nog iets wil vinden over wat er gisteren in de krant stond. Of die nog ergens een favoriete diaspora-groep heeft, passend bij zijn politieke identiteit en die hij wil bedienen met een motie. Het is allemaal mooi, maar daar wordt de wereld niet veiliger van. Die hele technologische revolutie, die nieuwe wapens, daar zit het gevaar. Dat je niet eens meer weet of dat wat op je muur zit een vlieg is, of dat het een wapen is. En of dat wapen dan van je buurman komt, of van Iran… Dat zijn echt hele grote dingen. Daar moet het over gaan. Als we de aandacht verleggen naar de randverschijnselen, wordt de wereld juist onveiliger. Dat is mijn boodschap aan de nieuwe Kamerleden. En daarom ga ik straks ook weer de diplomatieke praktijk in, omdat ik denk dat je daar soms iets meer concrete dingen kan doen.”
Lees ook het interview met Martijn van Helvert (CDA).
