Milieugevolgen van gewapend conflict zijn urgenter dan ooit: milieurampen dreigen door bosbranden, olielozingen en giftig afval in oorlogsgebieden. En waar landbouwgebieden en waterbronnen vervuild zijn en de luchtkwaliteit is aangetast, wordt vredesopbouw na een conflict ernstig bemoeilijkt.
De impact van oorlog en conflict op het milieu krijgt gelukkig steeds meer internationale aandacht. Zo heeft de VN vandaag, 6 november, uitgeroepen tot de ‘Internationale Dag voor de Preventie van Aantasting van het Milieu bij Gewapende Conflicten’. Ter gelegenheid van deze dag heeft PAX de krachten gebundeld met een aantal NGO’s in de publicatie van het rapport ‘Witnessing the Environmental Impacts of War’ (Getuigenissen van de milieu-impact van oorlog). Met diverse casestudies bepleit het rapport een stevige aanpak en leiderschap om milieuschade als gevolg van militair handelen te voorkomen en te beperken.
Complexe relatie tussen conflict en milieu
In het rapport staan cases uit Irak, Syrië, Colombia, Jemen, Oekraïne, Laos DPR en Senegal beschreven; landen die geteisterd worden door conflicten en/of kampen met een falend bestuur. Ze vertellen een verhaal over de vaak complexe relatie tussen gewapend conflict en de ecologische consequenties voor de getroffen gemeenschappen, soms lang nadat de wapens neergelegd zijn.
Milieurisico’s beperken
Door innovatief onderzoek en de verhalen van lokale gemeenschappen wordt beschreven hoe nauw milieu, vrede en veiligheid met elkaar verweven zijn. Ook nieuwe beleidsontwikkelingen op dit gebied worden hierdoor zichtbaar. Door middel van het gebruik van nieuwe technologieën en het delen van informatie is het mogelijk om sneller milieurisico’s te identificeren en hierop te reageren zodat de effecten ervan tijdig kunnen worden voorkomen of beperkt.
Dit betekent dat we de cruciale rol moeten erkennen die het milieu speelt in de conflictcyclus. Dit kan worden bereikt door middel van training, handhaving en uitvoering van het internationale juridische kader voor de bescherming van het milieu in gewapende conflicten. Het belang van milieubescherming dient geïntegreerd te worden in de humanitaire inspanningen voor vredesopbouw na een gewapend conflict. Daarbij dienen lokale gemeenschappen betrokken te worden: zij weten als geen ander welke milieuproblemen hen direct raken en ze kunnen bijdragen aan herstelmaatregelen.
“Beschermen van onze planeet tegen de gevolgen van oorlog”
De Secretaris-Generaal van de VN neemt geen blad voor de mond in zijn verklaring over milieu en oorlog: “We moeten moedig en dringend optreden om de risico’s die de achteruitgang van het milieu en klimaatverandering met zich meebrengt voor conflicten verminderen en ons ertoe verbinden onze planeet te beschermen tegen de slopende gevolgen van oorlog.”
Samenwerking
De publicatie is een samenwerking van Amnesty International, de Conflict and Environment Observatory, Environmental Law Institute, Geneva Water Hub, Global Green Institute, Norwegian People’s Aid, PAX, Universidad Externado de Colombia en het Zoï Environment Network. Hiermee leveren we deskundig bewijs van de noodzaak om milieukwesties op te nemen in beveiligingsprocessen.