Vandaag acht jaar geleden, op 1 augustus 2010, werd de Clustermunitieconventie van kracht, waarmee het gebruik en de productie van clusterbommen werd verboden. Door de conventie is het gebruik van clustermunitie drastisch verminderd en zijn er veel slachtoffers voorkomen.
Tien successen
- 120 landen hebben zich bij de Conventie aangesloten. Geen van die landen heeft sindsdien clustermunitie gebruikt.
- Ook de meeste andere landen gebruiken geen clusterbommen meer, ook al hebben ze zich niet aangesloten bij het verdrag.
- 18 landen produceerden voorheen clusterbommen, maar zijn daarmee gestopt sinds ze lid zijn geworden van de Conventie. Ook in bijvoorbeeld Argentinië en de Verenigde Staten vindt in de praktijk geen productie meer plaats, ook al zijn deze landen geen lid van de Conventie.
- Tot en met 2016 werden in totaal meer dan 535.000 submunities die gebieden over de hele wereld onveilig maakten, gevonden en vernietigd.
- Ook werd tenminste 425 vierkante kilometer aan land vrijgemaakt van clustermunitie, waardoor boeren het weer veilig kunnen bewerken en kinderen er kunnen spelen.
- Zeven landen hebben alle gebieden, die vervuild waren met resten van clustermunitie in hun land, opgeruimd sinds ze lid werden van de Conventie.
- Het vrijmaken van land van clustermunitie is erg duur en arbeidsintensief. In 2016 gaven internationale donoren ruim 564 miljoen dollar aan hulpgelden voor het ruimen van mijnen en clustermunitieresten. Deze hulp is cruciaal voor de, vaak arme, landen die het meest lijden onder achtergebleven clusterbommen.
- De landen die lid zijn van het verdrag vernietigden samen 97% van alle clusterbommen die zij in bezit hadden. Zo werden in totaal bijna 1,4 miljoen clusterbommen en meer dan 175 miljoen submunities vernietigd.
- Tenminste 88 banken, pensioenfondsen en verzekeraars van over de hele wereld investeren helemaal niet meer in bedrijven die clustermunitie produceren of hebben hun investeringen beperkt.
- Sinds 2010 hebben zeker 5 bedrijven die eerder clustermunitie produceerden, gezegd daarmee te zullen stoppen. Hieronder zijn ook bedrijven uit landen die geen lid zijn van het verdrag.
Wat is een clusterbom?
Een clusterbom is een bom die een groot aantal kleinere bommen bevat, zogeheten submunities. Wanneer een clusterbom wordt gebruikt, gaat de bom in de lucht open en verspreid dan tientallen of zelfs honderden submunities over een gebied tot meerdere voetbalvelden groot. Iedereen die in dat gebied is, of het nu militairen en burgers zijn, loopt groot risico gedood te worden of ernstig gewond te raken. Bovendien ontploffen de submunities vaak niet zoals bedoeld, waardoor ze als landmijnen blijven liggen.
Submunities blijven daardoor een dodelijk gevaar voor iedereen in het gebied, zelfs tientallen jaren nadat de aanval heeft plaatsgevonden. Het gevolg hiervan is dat de meeste slachtoffers van clustermunitie burgers zijn. In 2016 was 98% van de slachtoffers van clusterbommen burger. Deze inhumane gevolgen van het gebruik van clusterbommen vormden de aanleiding voor staten om de wapens te verbieden.
Hoe werden ze verbannen?
De Clustermunitieconventie was het resultaat van jarenlang actievoeren door ngo’s en diplomatiek werk door een groot aantal landen. Samen waren zij in staat de aandacht te verschuiven naar de langetermijngevolgen van het gebruik van clustermunitie voor burgers.
Maar ze worden toch nog gebruikt?
Sommige landen gaan echter door met het gebruik van clustermunitie en ieder jaar veroorzaken clusterbommen nog altijd honderden slachtoffers. Ook het vrijmaken van clustermunitieresten van grote delen van landen als Laos, Afghanistan en Syrië vereist nog veel werk.
Het werkt!
Toch heeft de Conventie een grote impact gehad door ervoor te zorgen dat bijna alle landen clustermunitie hebben afgezworen en dat er hulp gaat naar de landen die dat nodig hebben om overgebleven bommen en submunities op te ruimen. Het verdrag werkt dus! Het laat ook zien hoe met nieuwe verdragen andere wapens, zoals nucleaire wapens, verboden kunnen worden.
Lees meer over het werk van PAX op het gebied van clustermunitie.
