Vanaf de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen (25 november) tot en met de Internationale Mensenrechtendag (10 december) loopt de wereldwijde Orange the World-campagne van de Verenigde Naties. Tijdens deze 16 Dagen van Actie wordt aandacht gevraagd voor gendergerelateerd geweld. PAX zet zich onder het Leaders of Peace-programma samen met onze lokale partners in tegen gendergerelateerd geweld in Zuid-Soedan. We spraken onze Zuid-Soedanese partners Gloria, Martha, Martina en Vicky over hun strijd voor een gendergelijke samenleving.
Gloria
Gloria is projectmedewerker van het South Democratic Engagement, Monitoring and Observation Program (SSuDEMOP), waar zij zich inzet om vrouwen te betrekken bij de hervormingsagenda in Zuid-Soedan.
“Het hoge aantal gevallen van gender-gerelateerd geweld (GGG) in Zuid-Soedan is alarmerend. Het aantal meldingen van gedwongen huwelijken, verkrachting en vrouwenmoord neemt toe. In een patriarchale samenleving die geen respect heeft voor vrouwenrechten zijn vrouwen heel kwetsbaar. Het bewustzijn onder vrouwen neemt toe, maar als zij culturele praktijken die hun welzijn schaden afwijzen, leidt dit vaak tot meer geweld.
Als mensenrechten- en vrouwenactivist behartig ik de belangen van vrouwen en meisjes richting beleidsmakers. Zo draag ik bij aan het wetsvoorstel voor familierecht. Als dit wetsvoorstel wordt aangenomen, is dat een grote mijlpaal voor de emancipatie van vrouwen.
Samenwerken met beleidsmakers is van vitaal belang. Zij zijn bondgenoten in de strijd voor gendergelijkheid. Maar het gebrek aan politieke wil om beleid te veranderen is soms erg frustrerend. Zo namen vrouwen lange tijd niet deel aan de besluitvorming. Daarom is het nodig om het narratief te veranderen: vrouwen moeten ook worden betrokken bij besluitvormingsprocessen. Als vrouwen niet aan tafel zitten om te bespreken wat vrouwen willen, zal het beleid hun belangen niet weerspiegelen. Daarom blijf ik me inzetten voor een samenleving die werkt voor ALLE genders.”
Martha
Martha is de secretaris-generaal van de Women Advocate Association in South Sudan (WASS), een vereniging van vrouwelijke advocaten die juridische hulp biedt aan kwetsbare groepen, waaronder vrouwen.
“Bij gendergerelateerd geweld (GGG) denken mensen al snel aan seksueel of fysiek geweld. Psychologisch geweld of het ontzeggen van middelen worden vaak over het hoofd gezien. In Zuid-Soedan verschilt het per regio welke vormen van GGG spelen.
GGG is geworteld in de patriarchale structuur van het gezin, waarin de man het hoofd van het huishouden is. Maar ook mannen kunnen GGG ervaren! Ook jonge jongens, net als jonge meisjes, worden bijvoorbeeld slachtoffer van kindhuwelijken. GGG is een sociaal probleem en treft iedereen, ongeacht gender. Daarom moeten we op verschillende manieren ingrijpen: bewustzijn vergroten, juridische hulp en lobbyen voor politieke verandering.
De meeste mensen in Zuid-Soedan zijn getraumatiseerd door het conflict. Trauma heeft invloed op je gedrag. Die invloed verschilt per gender, omdat mensen het conflict verschillend hebben ervaren. Bij mannen zie je dat ze vaak de neiging hebben agressief te worden tegen hun vrouwen en kinderen.
Als juridische beroepsvereniging verlenen wij juridische hulp aan kwetsbare groepen, zoals vrouwen. We pleiten ook voor verandering in de wet, zoals de anti-GGG-wet en het familierecht. We hebben een holistisch wettelijk kader nodig om GGG effectief te bestrijden. Het is echter best ingewikkeld om dit werk te doen binnen een patriarchaal systeem, waarin het bestrijden van GGG niet als een prioriteit wordt gezien.”
Martina
Martina is projectmedewerker bij PAX in Zuid-Soedan. Ze heeft veel contact met vrouwelijke actiegroepen die pleiten voor de aanpak van gendergerelateerd geweld (GGG).
“In Zuid-Soedan speelt genderongelijkheid op alle niveaus – politiek, economisch, sociaal en religieus. Die ongelijkheid begint al in het onderwijs: jongens worden voorbereid op hun rol als toekomstig hoofd van het gezin, meisjes worden voorbereid op het huwelijk.
Ik werk met vrouwelijke parlementariërs en door vrouwen geleide organisaties. Ik train hun vaardigheden in lobbyen, spreken in het openbaar, leiderschap en het geven van psychosociale steun. Zij hebben een enorme wil om wetgeving tegen GGG door te voeren. Maar er is ook behoefte aan psychosociale steun voor vrouwen die op hoog niveau werkzaam zijn. Ook zij hebben trauma’s veroorzaakt door het conflict.
Ook grassroots organisaties kunnen een belangrijke rol spelen in het bestrijden van GGG. Zij kennen hun gemeenschappen het beste. Maar er is niet veel bescherming en vrijheid voor vrouwelijke activisten.
Soms is het moeilijk om met vrouwen samen te werken, terwijl ik geen oplossing kan bieden voor hun problemen. Ze missen vaak de onafhankelijkheid om hun eigen keuzes te maken en ze hebben geen toegang tot de psychosociale begeleiding om hun trauma te verwerken. Toch probeer ik ze te steunen.”
Vicky
Vicky ondersteunt Zuid-Soedanese partners in hun belangenbehartiging, activiteiten rondom vrede en het bouwen van een netwerk van vredesactivisten.
“Gendergerelateerd geweld (GGG) in Zuid-Soedan is niets nieuws, aangezien het altijd gedreven is door onze patriarchale samenleving. Het is cultureel bepaald dat vrouwen niet over hun rechten of gevoelige onderwerpen die hen raken, zoals aanranding en echtscheiding, mogen spreken. In de huwelijkscultuur zijn mannen gedwongen om veel koeien als bruidsschat te betalen. Daardoor wordt een vrouw als eigendom beschouwd. Dat maakt dat een vrouw kwetsbaar is voor geweld.
Dit alles kan veranderd worden als vrouwen in hun kracht gesteld worden om namens zichzelf en andere vrouwen te spreken. Dat is hun recht. Bovendien moeten mannen begrijpen wat geweld tegen vrouwen inhoudt en welke normen schadelijk zijn voor vrouwen.
Als het om GGG gaat, moeten de behoeftes van slachtoffers onze eerste prioriteit zijn. Daarnaast is het van belang dat de overheid programma’s opzet om het zelfvertrouwen van vrouwen te versterken om zich te verzetten tegen schadelijke normen en taboes die zorgen voor een groter risico op GGG. Dat zou niet alleen zorgen voor gerechtigheid, maar ook voor meer gendergelijkheid in de gemeenschap.”
Over het Leaders of Peace-programma
Het Leaders of Peace-programma (2021 – 2025) focust zich op een gendergelijke, inclusieve samenleving. Dat doet PAX samen met Plan International, HealthNet TPO en de Zuid-Soedanese ngo’s EVE en AMA. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is strategisch partner. We werken aan een betere bescherming van meisjes en vrouwen tegen gendergerelateerd geweld, betere voorzieningen voor slachtoffers en een sterker rechtssysteem. Zo bouwen we voor een samenleving waarin meisjes en vrouwen zich veilig voelen. Ook strijden we ervoor dat vrouwen een belangrijke rol spelen in vredesprocessen, zodat duurzame vrede in Zuid-Soedan binnen handbereik komt.
Lees meer over het Leaders of Peace-programma.
Kom in actie voor vrede en gendergelijkheid!
In maart 2023 organiseert PAX een vredesblok tijdens de Women’s March om extra aandacht te vragen voor vrede en gendergelijkheid. Lijkt het je leuk om mee te helpen met het organiseren van het vredesblok? Kijk hier voor meer informatie en om je aan te melden!