Zaterdag 4 februari is de 55-jarige Edilberto Cantillo Mesa in zijn woonplaats El Copey in de Colombiaanse bloedkolenregio Cesar vermoord. Mesa was gemeenschapsleider en lid van een lokale organisatie die streed voor teruggave van land aan boeren die gewelddadig van hun land zijn verdreven. PAX is aangeslagen door zijn dood. Mesa is het vierde slachtoffer in enkele maanden tijd in Cesar.
De afgelopen weken troffen meerdere bewoners van El Copey graffitti aan op de muren van hun huizen met teksten als ‘sociale zuivering’ en ‘jullie gaan er aan’, ondertekend door de neo-paramilitaire groep Aguilas Negras. Deze bedreigingen en de moord op Mesa passen in een patroon van systematische bedreiging door paramilitaire groepen van gemeenschapsleiders die strijden voor gerechtigheid voor slachtoffers van het gewapende conflict. Mesa woonde in hetzelfde dorp als Deyis Carmona, de voorzitter van de regionale slachtofferorganisatie die al jaren door paramilitairen wordt bedreigd.
Afgelopen september publiceerde PAX een rapport over de meer dan 200 aanslagen op en moordbedreigingen aan het adres van vertegenwoordigers en activisten van maatschappelijke organisaties in Cesar. Sindsdien is de situatie ernstig verslechterd. Begin januari werd vakbondsman en voormalig mijnbouwwerker Aldemar Parra García vermoord.
Gevaar voor vredesakkoord
In het mijnbouwgebied zijn de laatste tijd steeds meer paramilitairen actief. Dit vormt een belangrijke bedreiging voor de uitvoering en het succes van het vredesakkoord dat premier Santos vorig jaar sloot met de guerrilla groep FARC. Waarheidsvinding, genoegdoening voor slachtoffers en landteruggave zijn belangrijke onderdelen van het akkoord. Door het toenemende geweld durven vertegenwoordigers van slachtofferorganisaties zich niet langer uit te spreken en in te zetten ten behoeve van waarheidsvinding en gerechtigheid. Wie zijn of haar mond open doet, loopt het risico het volgende slachtoffer te worden.
Vanwege de veiligheidsrisico’s heeft Miguel Ricardo zich nu teruggetrokken als bestuurslid van de koepelorganisatie van slachtoffers in Cesar. Hij was een drijvende kracht in de gemeenschap en zijn besluit laat precies zien waar het de paramilitairen en hun financiers om te doen is.
Extra zorgelijk is dat de lokale politie in Cesar de moorden en bedreigingen afdoet als ‘incidenten’. Zo zei kolonel Mauricio Bonilla, vice-commandant van de politie in Cesar, dat de recente liquidatie van Cantillo het gevolg zou zijn van een burenruzie over vee.
Bescherm burgers in het mijnbouwgebied
Eind januari riepen 95 maatschappelijke organisaties op initiatief van PAX de Colombiaanse overheid, lokale autoriteiten en de mijnbouwbedrijven in Cesar op om met spoed werk te maken van de bestrijding van paramilitaire groepen en de bescherming van burgers in het mijnbouwgebied. Drummond en Prodeco/Glencore hebben de moord op Aldemar García veroordeeld, maar er is veel meer nodig om het geweld te doorbreken. Eerst moet erkend worden dat de aanwezigheid en activiteit van paramilitaire groepen in de regio toeneemt, en dat dit zowel burgers als het vredesakkoord in gevaar brengt. Daarnaast moeten mijnbouwbedrijven en de overheid zich inzetten voor remedie en herstel voor slachtoffers van de grove mensenrechtenschendingen in het recente verleden.
Reactie Europese energiebedrijven
PAX heeft ook de Europese energiebedrijven die met bloedkolen opgewekte stroom leveren, waaronder E.ON, Engie, Nuon en Essent, van de ontwikkelingen in Cesar op de hoogte gesteld. Alleen Nuon en Essent reageerden, maar ook zij gingen niet in op het verzoek om hun kolenleveranciers publiekelijk op te roepen afstand te nemen van de activiteiten van paramilitaire groepen. Ook lieten zij opnieuw na de mijnbouwbedrijven op te roepen nu eindelijk eens concrete stappen te nemen in de richting van genoegdoening voor de duizenden slachtoffers van de eerdere paramilitaire geweldsgolf (1996-2006). Alleen Nuon onderscheidt zich met de aankondiging om op korte termijn een grondig onderzoek naar de vroegere en huidige mensenrechtenschendingen in Cesar uit te voeren.
Kom op voor de slachtoffers en stuur een mail naar Nuon, E.ON, Engie en Essent.
Zie ook dossier Stop bloedkolen
