Net een paar maanden bezig als algemeen directeur bij PAX vindt Anna Timmerman zich thuiswerkend terug onder de hoogslaper van haar zoon. Ver weg van Irak, Zuid-Soedan, Oekraïne en Colombia, duizenden kilometers van de gebieden waar PAX werkt. Ze was er graag heen gegaan om de mensen met wie PAX werkt aan vrede te leren kennen, maar de coronacrisis zette daar een streep door. Nu belt Timmerman ze stuk voor stuk op, om te zien hoe het coronavirus in de (post)conflictgebieden huishoudt. En of de machthebbers luisteren naar de bevolking, voor wie deze crisis bovenop de ellende komt waar ze al in zaten.
———-
Anna Timmerman in gesprek over vrede in tijden van corona.
Aflevering 5: Irak
———-
Anna belt met Yasmin, een van de dappere Irakese vrouwen die centraal staan in onze campagne tegen het geweld dat de Irakese overheid gebruikt tegen vreedzame demonstranten. Sinds afgelopen najaar gaan Irakese burgers de straat op in hoofdstad Bagdad, waar zij geweldloos protesteren tegen de uitzichtloze leefomstandigheden in hun land. De demonstranten eisen verbeterde basisvoorzieningen en werkgelegenheid en een einde aan de wijdverspreide corruptie. De overheid reageerde op deze demonstraties met grof geweld. Al vanaf het begin van de protesten wordt er melding gemaakt van willekeurige arrestaties en verdwijningen van voornamelijk journalisten, verslaggevers en activisten die kritiek hebben op het beleid van de regering. Yasmin, Alaa, Rusul en Zahraa liepen voorop in de demonstraties en boden eerste hulp aan gewonde vredesactivisten. Zij hebben nu een urgente brief aan de Verenigde Naties geschreven waarin ze de VN vragen hen te helpen zodat ze, wanneer het coronavirus is uitgeraasd, weer veilig de straat op kunnen. Echt veilig! Ze eisen dat vrouwen in Irak beter beschermd worden en vrij kunnen demonstreren voor betere rechten.
Anna: ‘Hallo Yasmin, wat fijn om je te spreken. In Bagdad, waar jij woont, zijn al sinds eind vorig jaar demonstraties tegen de overheid. Hoe gaat het nu er door de corona-crisis zoveel restricties zijn en mensen niet meer massaal de straat op kunnen?’
Yasmin: ‘De laatste maanden zijn de pleinen in Bagdad helaas veel leger dan in het begin. Maar ook al zijn ze met minder mensen, er zijn nog steeds jongeren op de pleinen. Alleen al op het Tahrir plein in Bagdad zijn nog zo’n 50 mensen. Zoveel jonge mensen zijn gewond geraakt of hebben geliefden verloren tijdens de demonstraties. En nu lijden ze honger want het is moeilijk om levensmiddelen bij ze te krijgen, verschillende organisaties proberen dat, maar het is heel ingewikkeld. En toch blijven zij daar omdat de overheid de protesten anders probeert uit te wissen, en daarmee ook de nagedachtenis aan de 700 doden. Ze zijn bang omdat het leger en verschillende milities ze beschieten. Het is zwaar en heel veel mensen in Irak geloven inmiddels niet meer in de revolutie.’
‘En dan is er de Covid-19 waardoor mensen hun banen verliezen en nauwelijks te eten hebben. De overheid doet helemaal niets voor hen, dat maakt mensen ontzettend boos! Daardoor komen er wel nieuwe groepen demonstreren. En daarom is het belangrijk dat we zichtbaar blijven op de pleinen en ons uitspreken tegen deze regering, maar helaas hebben we daar nog geen reactie op gehad vanuit het parlement.’
‘Ik heb geprobeerd om in de brief die we aan mevrouw Hennis, als hoofd van de VN-missie in Irak, gestuurd hebben, uit te leggen dat we op de pleinen waren om van ons te laten horen, en dat we terug zullen komen. Maar misschien zijn we nu al eerder terug dan verwacht, mensen hebben honger en zijn boos, dus misschien gaan ze al wel weer de straat op voordat Covid-19 weg is. Maar dan moeten we wel veilig kunnen demonstreren. Hopelijk zal de VN ons daarbij helpen. ’
Anna: ‘Waarom is het belangrijk dat het Nederlandse publiek weet wat er in Irak gebeurt?’
Yasmin: ‘Omdat het tijd is voor solidariteit! De internationale gemeenschap moet weten wat hier gebeurt. Ze moeten weten dat onze vrijheid is afgepakt en dat de jeugd niet gehoord wordt. De overheid luistert niet naar ons. Ze hebben geprobeerd de revolutie te laten verdwijnen maar dat lukt ze niet. Internationale solidariteit is zo ontzettend belangrijk omdat dat echt indruk zal maken op onze regering. In het verleden zijn er zoveel voorbeelden van hoe onze regering pas wat doet als er internationale druk op ze wordt uitgevoerd.’
‘Maar het voelt al als een overwinning dat mensen in Nederland onze verhalen horen. Zelfs als er niets verandert en de internationale gemeenschap niets doet, ben ik nog steeds blij dat zoveel mensen ons gehoord hebben.’
Anna: ‘Kun je me iets meer over jezelf vertellen?’
Yasmin: ‘Ik ben sinds 2014 actief als vredesactivist. In 2019 heb ik een dochter gekregen en was ik er even tussenuit maar sinds dit jaar ben ik weer heel actief. Begin 2020 kwam ik voor het eerst in aanraking met PAX toen ik in Istanbul was voor de lancering van het Women, Peace and Security project. Daarna besloot ik om samen met PAX een brief te schrijven aan mevrouw Hennis, het hoofd van de VN-missie in Irak, UNAMI. Dat vond ik een geweldige kans, omdat ik het gevoel had dat ik mijn stem kon laten gelden. Ik heb al mijn hoop en dromen voor Irak in de brief proberen te zetten.’
‘Mijn vader heeft me altijd geleerd dat ik een stem heb en dat die gehoord mag worden. Ik ben rechten gaan studeren en was totaal in shock toen ik voor het eerst in een rechtszaal kwam. Het onrecht dat ik daar zag en dat zo diep in onze maatschappij verankerd zit deed me besluiten dat ik iets wilde doen voor een betere samenleving.’
‘Sinds 2017, toen ik voor het eerst in aanraking kwam met vrouwenorganisaties, hou ik me vooral bezig met vrouwenrechten. Vrouwen hebben, helaas, niet de middelen om echte leiders in de gemeenschap te worden. Ik zie heel veel moed en behoefte aan vrouwelijk leiderschap maar er is nog een groot gat tussen die behoeftes en wat er mogelijk is, daarom ben ik feminist geworden.’
Anna: ‘Heeft dat invloed op hoe je je dochter opvoedt?’
Yasmin: ‘Ik zal proberen haar hetzelfde op te voeden als hoe mijn vader ons heeft opgevoed. We waren thuis met vier meiden. Iedereen vond dat zo zielig voor mijn vader, geen zoon! Maar mijn vader heeft altijd gezegd dat hij zich gezegend voelde met vier dochters en dat zijn dochters alles kunnen doen en worden wat ze willen. Hij heeft ons opgevoed met het idee dat er geen gender bestaat, ik zal mijn dochter hetzelfde leren.’
Anna: ‘Wat is je droom voor Irak?’
Yasmin: ‘Er is zoveel te doen! We moeten af van de oude normen en we moeten de wet veranderen, dat is de eerste stap om het leven van meisjes te verbeteren. Als we stoppen met het de mond snoeren van meisjes en jongeren kunnen we veranderingen doorvoeren. Daarnaast is er zoveel corruptie binnen de Irakese overheid, mijn droom is om de corruptie te stoppen en het systeem te veranderen.’
Anna: ‘Heb je nog laatste woorden voor de mensen in Nederland?’
Yasmin: ‘Allereerst: dank jullie wel voor het luisteren. We hebben gerechtigheid nodig. We moeten weten wie het zijn die ons doden. We moeten weten hoe het komt dat er zoveel geld in Irak is maar dat zoveel mensen worstelen om rond te komen. Met internationale aandacht voor onze zaak zullen we hier achter komen. Dus blijf alstublieft naar ons en onze verhalen luisteren en hopelijk kunnen we daardoor de toekomst van Irak en onze toekomst veranderen.’
Teken hier de brief van Yasmin, Alaa, Rusul en Zahraa aan de UNAMI, om te eisen dat zij veilig kunnen demonstreren voor een betere toekomst.
Lees ook:
- Aflevering 1: Door corona moeten we in Colombia heel alert zijn voor misbruik
- Aflevering 2: Vrouwen hebben keer op keer laten zien dat zij verandering kunnen brengen
- Aflevering 3: Vredesproces Zuid-Soedan mag niet lijden onder corona
- Aflevering 4: Omgaan met het verleden is de kern van vooruitgang
- Vrede in tijden van corona