Categorieën
Nieuws

Advies bevestigt exportverbod Israël

Op 29 november 2024 adviseerde de advocaat-generaal om het verbod op de door- en uitvoer van onderdelen van F-35-gevechtsvliegentuigen naar Israël te handhaven. Wij roepen de regering op om hier een eigen conclusie aan te verbinden en een andere koers te kiezen.

Beeld: Jasper Verolme

De advocaat-generaal adviseerde aan de Hoge Raad om de eerdere uitspraak te handhaven. Me die uitspraak verbood het Haagse gerechtshof iedere door- en uitvoer van onderdelen van F-35-gevechtsvliegentuigen met eindbestemming Israël. PAX, Oxfam Novib en The Rights Forum verwelkomen als initiatiefnemers dit positieve advies. Het sterkt ons in onze fundamentele bezwaren tegen de Nederlandse handelswijze. Het is een belangrijke volgende stap. Over een paar maanden volgt de definitieve uitspraak; die zal bepalend zijn voor de export van F-35-onderdelen naar Israël. Ondertussen roepen we de regering op niet langer te wachten: kies zelf voor een andere koers. De medeplichtigheid aan het gruwelijke geweld in Gaza dient zo snel mogelijk te stoppen. Het internationaal recht en mensenrechten moeten worden nageleefd. Dit is wat ons betreft de enige logische koers. 

Duidelijk risico op schendingen van het humanitaire oorlogsrecht

Het gerechtshof oordeelde in februari van dit jaar dat er een duidelijk risico bestaat dat met de F-35’s ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in Gaza. Hiermee stelde het gerechtshof Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum toen in het gelijk. De advocaat-generaal bevestigt met zijn positieve advies de eerdere uitspraak van het Haagse gerechtshof. De uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland naar Israël ligt sinds 12 februari 2024 stil. Alle bezwaren van de staat hiertegen zijn nu door de advocaat-generaal verworpen. Dit advies  onderstreept nogmaals het cruciale belang van fundamentele mensenrechten en de verantwoordelijkheid van de Nederlandse staat om er alles aan te doen om genocide waar ook ter wereld te voorkomen. 

Rolien Sasse, directeur PAX: ‘Deze uitspraak is voor ons enorm belangrijk om Nederlandse medeplichtigheid aan het Israëlische geweld in Gaza te stoppen. Elke stap moet bijdragen aan een zo snel mogelijk permanent staakt-het-vuren en een einde aan het geweld. Op hetzelfde moment is dit advies van betekenis om te zorgen dat we ook in de toekomst export van wapens naar landen die het oorlogsrecht schenden kunnen stoppen. Dit advies schept een juridisch precedent.’

Nederlandse regering moet luisteren naar het recht

In combinatie met de uitspraak van februari, de voorlopige maatregelen van het Internationaal Gerechtshof én de vorige week aangekondigde arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof is het signaal vanuit juridische hoek klip en klaar. De Nederlandse regering doet er verstandig aan om nú naar het recht te luisteren.  

Liesbeth Zegveld, advocaat namens de drie organisaties: “Gaza is het toneel van menselijk lijden dat met geen pen meer te beschrijven valt. Dat de staat moet stoppen met daaraan bij te dragen, lijkt zó evident. Het advies van de advocaat-generaal brengt erkenning van de fundamentele mensenrechten, die iedere dag worden geschonden in Gaza, weer dichterbij. Wij hopen ten zeerste dat de Hoge Raad het advies van de advocaat-generaal overneemt. Het eindoordeel van de Hoge Raad zou dan ook geheel in lijn zijn met het eerdere tussenvonnis van het Internationale Gerechtshof over mogelijke genocide in Gaza en de uitgevaardigde arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof.” 

Met de F-35-gevechtsvliegtuigen voert Israël dagelijks aanvallen uit op zogenoemde ‘veilige zones’, ziekenhuizen en VN-scholen waar ontheemde Palestijnen naar toe zijn gevlucht. Sinds 7 oktober 2023 zijn er al meer dan 43.000 Palestijnen gedood. Het overgrote deel van hen is burgerslachtoffer. Hervatting van de uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland zou de Nederlandse staat medeplichtig maken aan ernstige schendingen van het internationaal recht. Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum doen een klemmend beroep op de Nederlandse regering om zelf de verantwoordelijkheid te nemen de verdere bewapening van Israël vanuit Nederland stop te zetten.