Samenwerking met activisten vormde de rode draad voor ons vredeswerk. Dat is tot op de dag van vandaag niet veranderd. Daarnaast steunt PAX de Campagnes voor Waarheid en Gerechtigheid van de overlevenden en slachtoffers van Srebrenica.
Waar het tijdens de oorlog in Bosnië (1992-1995) onmogelijk was Srebrenica te bereiken, werkten we vanaf de zomer van 1995 samen met de overlevenden. Wij steunden hun zoektocht naar de waarheid en de ontwikkeling van de door hen opgezette organisaties. Jarenlang lobbyden we in Den Haag en pleitten we voor de erkenning van de door de militaire leiding van Dutchbat en regering gemaakte fouten en daarbij behorende excuses. We stonden de overlevenden bij in diverse rechtszaken tegen de Staat der Nederlanden. De Hoge Raad oordeelde uiteindelijk dat Nederland inderdaad onrechtmatig had gehandeld door het wegsturen van de mannen van de Dutchbatcompound. Ze werden immers vermoord en dat had de leiding van Dutchbat kunnen vermoeden. Schoorvoetend volgden daarna, pas in 2022, excuses van de regering, zij het in de verkeerde volgorde: eerst aan de Dutchbatmilitairen en pas daarna aan de duizenden nabestaanden van de mannen die vermoord waren. De formulering van de excuses aan de overlevenden was ook ondermaats: de fouten van de internationale gemeenschap werden benoemd, maar niet de fouten van Nederlandse militairen en politici.
Een ander deel van ons werk bestond uit de ondersteuning van de ontwikkeling van het Herinneringscentrum in Potočari (Srebrenica). Samen met Kamp Westerbork ontwikkelden we een tentoonstelling en professionaliseerden we het archief van het Herinneringscentrum, in samenwerking met de Open Society Archives (Budapest en Wenen). Tegelijkertijd hielpen we bij de verbetering van de dienstverlening door de gemeente Srebrenica en enkele multi-etnische initiatieven ter plaatse.
Het project Dragi Moji – Mijn Liefste van Mustafa Hadziibrahimovic is het meest recente initiatief dat we ondersteunen. Dit doen we, samen met de jongerenorganisatie Mladi BiH en het Srebrenicaherdenkingscomité in Rotterdam, ter ere van deze bijzondere herdenking waarbij we stil staan bij de vreselijke gebeurtenis die 30 jaar geleden plaatsvond in Srebrenica en tot op de dag van vandaag op allerlei manieren voortleeft.
Het gaat politiek niet goed in Bosnië-Herzegovina; vooral het leiderschap van de Servische entiteit, de Republika Srpska, ondermijnt – bewust – de eenheid van het land en het toetredingsproces tot de Europese Unie. Samen met vele anderen bepleit PAX dat de Nederlandse regering en de Europese Unie zich nadrukkelijk uitspreekt tegen deze destructieve retoriek en meer investeert in versterking van de democratische, pro-Europese krachten.
