Hoe verjongen we de vredesbeweging? Het is een van de dilemma’s waar PAX als vredesorganisatie mee worstelt. Samen met mensen in conflictgebieden en kritische burgers in Nederland werkt PAX aan een menswaardige en vreedzame samenleving. Maar in Nederland is dat soms minder makkelijk dan het lijkt.
De oude vredesgeneratie vergrijst. Debatten, intellectuele analyses, beschouwingen; ze werken deels, maar bereiken te veel een kleine intellectuele bovenlaag en inspireren onvoldoende om in actie te komen. Maar hoe bereik je jongeren en zorg je dat ze aan boord blijven? En moet dat laatste wel het doel zijn?
PAX organiseert al drie jaar Manifeest. Daarmee willen we jongeren betrekken bij vrede. Tegelijkertijd zoeken wij middels Manifeest naar antwoorden op deze vragen. Manifeest wil veel: jongeren in beweging brengen en inspireren om zich in te zetten voor vrede op manieren die dicht bij hen staan en raken. Door middel van kunst, muziek, ontwerpen, debat, ontmoeting en dansen. Manifeest wil bovendien een vrijplaats zijn voor nieuwe vormen van activisme.
Drie jaar geleden zochten we daarom allereerst samenwerking met voor ons minder voor de hand liggende partners als evenementenbureau Treat en de Amsterdamse nachtburgemeester Mirik Milan. Tenslotte is het nachtleven de plek waar jongeren elkaar ontmoeten, het is net als wat Manifeest beoogt: een vrijplaats, met jongeren, creativiteit en expressie.
De locatie is het Volkshotel in Amsterdam, een plek waar jongeren al samenkomen. Daarnaast werken we met artiesten en kunstenaars, frontrunners, ook als het gaat om nieuwe vormen van activisme. Als je hen meehebt en ze dragen hun boodschap op hun eigen manier uit, volgen anderen vanzelf.
Op Manifeest – zaterdag 23 september vond de derde editie plaats – kon je luisteren naar de zestien zinnen van bijvoorbeeld muzikant Bekir Colic, die geboren werd in Duitsland nadat zijn ouders moesten vluchten en vervolgens daar weer moest vertrekken. Je kon je verdiepen in het digitale activisme, van de Amerikaanse Josh Begley maar je kon ook dansen tot in de kleine uren of naar mooie liedjes van singer-songwriters luisteren.
Natuurlijk zijn niet alle 1.000 jongeren die er waren nu vredesactivisten, maar door ongebruikelijke ontmoetingen tot stand te brengen en grenzen te verleggen, geven we jongeren enerzijds een podium en versterken we wat in sommigen al in ruime vorm en in anderen al een beetje aanwezig is. Want activisme betekent ook staan voor wie je bent en wat je belangrijk vindt. En welke jongere is niet met deze zoektocht bezig?
Maar vernieuwing door kunstenaars is niet alleen in Nederland nodig. Met een aantal artiesten en bezoekers van Manifeest en met onze Libanese partner Tiro Association of Arts organiseren we in Libanon óók een Manifeest. Daar zijn de spanningen binnen de samenleving veel groter. Bijna een derde van de bevolking bestaat uit vluchtelingen. Libanon kan dat bijna niet aan. Theater en film verbindt ook daar en vermindert spanningen. Met ons bezoek met jongeren in Nederland brengen we mensen van verschillende culturen en achtergronden bij elkaar zodat ze elkaar kunnen vinden.
We krijgen positieve reacties, van jonge bloggers bijvoorbeeld die enthousiast over Manifeest vertellen. Zelf worstelen we nog met de vraag hoe het verder moet: want juist de vrijplaats betekent controle los laten, jongeren niet willen binden, hen zelf vorm laten geven en niet verwachten dat ze nu vredesactivist zijn. Dat doen we dan ook niet, maar Manifeest zelf is te mooi en doet te veel met de jongeren en met ons om los te laten.